Bestuurlijke waarschuwingen en de rechtsbescherming daarvan
Op 26 maart 2025 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (Afdeling) een belangrijke uitspraak gedaan over bestuurlijke waarschuwingen. Centraal stond de vraag of een bestuurlijke waarschuwing moet worden gelijkgesteld met een besluit, zodat hiertegen bezwaar en beroep mogelijk is. Dit onderwerp is van groot belang voor zowel burgers als overheidsinstanties. In deze blog duiken we in de kernpunten van de uitspraak en de gevolgen ervan.
Wat is een bestuurlijke waarschuwing?
Een bestuurlijke waarschuwing is een mededeling van een bestuursorgaan waarin wordt aangegeven dat een bepaalde gedraging onwenselijk is en dat bij herhaling mogelijk een bestuurlijke sanctie volgt. Het wordt vaak gebruikt als handhavingsinstrument, zonder direct juridische gevolgen te hebben.
De zaak: burgemeester van Delft en een bestuurlijke waarschuwing
In mei 2023 gaf de burgemeester van Delft een inwoner een bestuurlijke waarschuwing nadat in zijn woning cocaïne, contant geld, meerdere mobiele telefoons en identiteitsbewijzen werden aangetroffen. De inwoner maakte bezwaar, maar de burgemeester verklaarde dit niet-ontvankelijk, omdat een waarschuwing volgens hem geen besluit is in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
De kernvraag was dan ook: moet een bestuurlijke waarschuwing worden gezien als een besluit, zodat hiertegen bezwaar en beroep mogelijk is?
Uitspraak Afdeling: geen besluit, maar met uitzonderingen
De Afdeling oordeelde dat een op beleidsregels gebaseerde of informele waarschuwing géén besluit is in de zin van de Awb. Dit betekent dat hiertegen geen bezwaar of beroep mogelijk is. Dit volgt een eerdere uitspraak uit oktober 2018 (ECLI:NL:RVS:2018:3484).
Echter, de Afdeling erkent dat er uitzonderingen zijn. In sommige situaties moet een waarschuwing tóch als een besluit worden beschouwd, bijvoorbeeld als er geen andere redelijke mogelijkheid is om de waarschuwing juridisch te laten toetsen. Dit is met name van belang als:
- De waarschuwing langdurige negatieve gevolgen kan hebben.
- De termijn waarin de waarschuwing effect heeft zo lang is dat verweer voeren tegen een daaropvolgende bestuurlijke sanctie moeilijk wordt.
Advocaat-generaal Widdershoven stelde eerder dat een maximale termijn van twee jaar een redelijke grens is. De Afdeling heeft deze vuistregel nu overgenomen: als de termijn niet langer dan twee jaar is, kan ervan worden uitgegaan dat de rechtsbescherming voldoende gewaarborgd blijft.
Wat betekent deze uitspraak voor burgers en overheden?
Voor burgers betekent deze uitspraak dat niet elke bestuurlijke waarschuwing zomaar kan worden aangevochten. Het blijft echter mogelijk om in uitzonderlijke gevallen wel juridische stappen te ondernemen.
Voor overheden betekent dit dat zij duidelijk moeten vastleggen wat de gevolgen van een waarschuwing zijn en binnen welke termijn deze effecten hebben. Dit voorkomt juridische onzekerheid en versterkt de rechtsbescherming van burgers.
Conclusie
De uitspraak van de Afdeling bevestigt dat bestuurlijke waarschuwingen in principe geen besluiten zijn, maar erkent uitzonderingen wanneer een waarschuwing ingrijpende gevolgen heeft. Dit biedt zowel helderheid als bescherming voor burgers.
Hulp nodig bij een bestuurlijke waarschuwing?
Ben jij geconfronteerd met een bestuurlijke waarschuwing en weet je niet wat je rechten zijn? Neem contact op met Speelman & Voogd Advocaten. Wij helpen je graag verder met juridisch advies en bijstand.