Stikstofjurisprudentie in kort bestek
De stikstofproblematiek blijft een heet hangijzer in Nederland, zowel in de politiek als in de rechtspraak. De afgelopen maanden hebben verschillende rechtbanken en de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State belangrijke uitspraken gedaan die verstrekkende gevolgen hebben voor bedrijven, overheden en natuurbescherming. In deze blog nemen we je kort mee langs de meest recente uitspraken en leggen we uit wat de juridische implicaties zijn.
De Staat handelt onrechtmatig inzake stikstofgevoelige natuur
ECLI:NL:RBDHA:2025:578
In februari 2025 oordeelde de Rechtbank Den Haag dat de Nederlandse Staat onrechtmatig handelt door de verslechtering van stikstofgevoelige natuurgebieden toe te staan. De rechtbank baseerde zich op de Wet natuurbescherming en de Europese Habitatrichtlijn, die beide voorschrijven dat de overheid actief moet optreden om verdere achteruitgang van beschermde gebieden te voorkomen. Dit betekent dat de overheid extra maatregelen moet nemen om de stikstofuitstoot te beperken.
Vernietiging van een omgevingsvergunning wegens stikstofuitstoot
ECLI:NL:RBMNE:2024:6902
In januari 2025 vernietigde de Rechtbank Midden-Nederland een omgevingsvergunning vanwege een onvoldoende beoordeling van de stikstofemissies. Volgens de rechtbank moet de vergunningverlening aan strenge voorwaarden voldoen en moet er een zorgvuldige milieubeoordeling worden gemaakt voordat er groen licht kan worden gegeven voor projecten die stikstof uitstoten. Dit onderstreept de noodzaak voor bedrijven om tijdig en grondig onderzoek te laten uitvoeren.
Wijziging in de rechtspraak over intern salderen
ECLI:NL:RVS:2024:3230
De Raad van State wijzigde in augustus 2024 haar standpunt over intern salderen. Intern salderen – waarbij een bedrijf stikstofuitstoot vermindert op eigen terrein om elders uit te breiden – mag niet langer worden meegenomen in de voortoets, maar kan wel als mitigerende maatregel worden gebruikt in de passende beoordeling. Dit zorgt ervoor dat bedrijven nog beter moeten onderbouwen hoe zij hun stikstofuitstoot compenseren.
Intrekking natuurvergunning door stikstofeffecten
ECLI:NL:RBNNE:2024:4811
In december 2024 oordeelde de Rechtbank Noord-Nederland dat een natuurvergunning kan worden ingetrokken als de activiteiten leiden tot een significante stijging van stikstofemissies. Dit benadrukt dat bedrijven en veehouderijen niet automatisch kunnen blijven opereren onder oude vergunningen als de stikstofuitstoot toeneemt.
Beoordeling van lozingsnormen en stikstofeffecten
ECLI:NL:RBGEL:2025:1219
De Rechtbank Gelderland heeft in februari 2025 geoordeeld dat lozingsnormen voor stikstof moeten bijdragen aan een goede ecologische toestand van waterlichamen. Dit betekent dat vergunningverlenende instanties strengere eisen mogen stellen aan bedrijven die stikstofhoudend afvalwater lozen.
Natuurvergunningen voor veehouderijen onder druk
ECLI:NL:RBOBR:2024:3519
In november 2024 boog de Rechtbank Oost-Brabant zich over een natuurvergunning voor een veehouderij en stelde vast dat de stikstofuitstoot ervan te hoog was om zonder aanvullende maatregelen te worden goedgekeurd. Dit toont aan dat veehouders goed moeten nadenken over emissiereducerende maatregelen.
Stikstofregistratiesysteem (SSRS) niet waterdicht
ECLI:NL:RVS:2024:3230
De Raad van State oordeelde in oktober 2024 dat het effect van de snelheidsverlaging naar 100 km/u op de stikstofuitstoot niet voldoende bewezen is, waardoor het niet als gerealiseerde stikstofreductie in het SSRS mocht worden meegenomen. Dit heeft gevolgen voor bouwprojecten die op basis van dit systeem vergund zijn.
Wat betekent dit voor jou?
Deze uitspraken maken duidelijk dat de stikstofregels in Nederland steeds strenger worden geïnterpreteerd door de rechter. Bedrijven en overheden moeten hun stikstofbeleid hierop aanpassen en goed onderbouwde milieueffectrapportages maken. Heb jij vragen over stikstofregelgeving of heb je juridisch advies nodig over vergunningen en stikstofreductie?
Neem dan contact op met Speelman & Voogd Advocaten. Wij helpen je graag met deskundig advies en juridische ondersteuning.